فهرست مطالب
پیامد جسمی و روحی استرس در کار
استرس می‌تواند در بلندمدت تاثیرات منفی روی سلامتی افراد داشته باشد. استرس بر تمام سلول‌های بدن تاثیر می‌گذارد، چه از لحاظ روحی و چه از نظر جسمی. کارکنان تحت استرس ممکن است توانایی تصمیم‌گیری و حل مسئله را از دست بدهند و ارتباطات کاری را به خطر بیندازند. در نهایت عملکرد کلی این افراد تحت تاثیر قرار می‌گیرد. برای جلوگیری از پیامدهای جسمی و روحی استرس در محیط کار لازم است مدیران به مشکلات کارکنان توجه کنند و با ایجاد فضای کاری امن و پشتیبانی مناسب و همچنین تعیین وظایف و مسئولیت‌های واضح به مدیریت استرس در محیط کار کمک کنند.
برخی از پیامدهای جسمی و روحی استرس در محیط کار شامل موارد زیر می‌شود:
- رضایت شغلی را کاهش می‌دهد.
- خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
- باعث بالارفتن فشار خون و سطح قند خون می‌شود.
- موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود.
- در عادات غذایی و مشکلات گوارشی اختلال ایجاد می‌کند.
- اضطراب و افسردگی را تشدید می‌کند.
- سردرد و میگرن طولانی مدت به همراه دارد.
- تمرکز روی کارها را دشوار می‌کند.
- بدخلقی، خشم، افزایش تنش و خواب نامنظم را در پی خواهد داشت.
*** تاثیر استرس بر سلامتی کارکنان موضوعی است که باید کاملا جدی گرفته شود.
نشانه ها و علائم استرس
استرس بر تمام جنبه‌های رفتاری و جسمی تاثیر می‌گذارد و نشانه‌هایی بروز می‌دهد که با شناسایی به موقع علائم آن میتوانید به دنبال درمان بروید و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنید. نشانه‌های استرس در کار می‌تواند فیزیکی، روانی و رفتاری باشد.
علائم فیزیکی استرس در محیط کار عبارتند از:
- احساس خستگی
- تنش عضلانی
- سردرد
- تپش قلب
- مشکلات خواب، مانند بی‌خوابی
- ناراحتی های گوارشی، مانند اسهال یا یبوست
- اختلالات پوستی
علائم روانشناختی استرس در محیط کار عبارتند از:
- افسردگی
- اضطراب
- دلسردی و کنار‌ه‌گیری از اجتماع
- تحریک‌پذیری
- بدبینی
- احساس غرق شدن و ناتوانی در کنار آمدن با مسائل
- مشکلات شناختی، مانند کاهش توانایی در تمرکز یا تصمیم گیری.
علائم رفتاری استرس در محیط کار عبارتند از:
- افزایش روزهای بیماری یا غیبت
- پرخاشگری
- کاهش خلاقیت و ابتکار
- کاهش عملکرد کاری
- مشکلات در روابط بین فردی
- نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری
- ناامیدی و بی‌حوصلگی
- بی‌علاقگی
- انزوا
عوامل ایجاد استرس در محیط کار و شغلی
استرس همیشه بد نیست، کمی استرس می‌تواند موتور محرکه افراد برای افزایش توانایی‌ها و پیدا کردن استعدادهایشان باشد. اما زمانی که استرس آنقدر زیاد و طولانی شود که روی سلامت و میزان کارایی فرد تاثیر منفی بگذارد، باید فورا برای آن راه حلی پیدا کرد.
عواملی که در افراد ایجاد استرس شغلی خواهد کرد:
حجم کاری بیش از حد
مطالعات نشان می‌دهد حجم کاری بیش از حد یکی از شایع‌ترین علت استرس است. 73 درصد از کارمندان فشار و حجم کاری را دلیل استرس شغلی می‌دانند. اگر حجم کار یا ضرب‌الاجل‌ها خارج از توانایی فرد باشد، احتمالا به منبع اصلی فشار تبدیل خواهد شد.
عدم کنترل
دومین عامل استرس‌زا عدم کنترل روی شغل است. زمانی که شخص احساس کند کنترل کمی روی کار خود دارد، استرس ناشی از کار او بیشتر می‌شود.
عدم حمایت
اگر کارمند توسط مدیران خود پشتیبانی نشود و از حمایت کافی برخودار نباشد، استرس ناشی از کار بدتر خواهد شد.
مسئولان و مدیران
رفتار نامناسب کارمندان با رتبه بالاتر و مدیران هر بخش به استرس کارمندان دامن خواهد زد. انتقاد بیش از حد، عدم حمایت و زورگویی مدیران می‌تواند استرس را در کارمندان افزایش دهد.
عوامل بیشمار دیگری وجود دارد که فشار و استرس را در محیط کار بیشتر خواهد کرد از جمله:
- ساعات طولانی کار
- عدم امنیت شغلی
- عدم مهارت کافی
- کار خسته کننده
- شرایط کاری نامناسب
- کمبود منابع انسانی
- روابط ضعیف با همکاران
- کمبود تجهیزات
- تبعیض و آزار و اذیت
- نظارت بیش از حد
- تغییرات در وظایف و عدم استقلال
راه های مدیریت و کنترل استرس
خوشبختانه استرس شغلی قابل پیشگیری است و با راهکارهای مناسب می‌توان آن را مدیریت کرد. با به کارگیری روش‌های مناسب برای مدیریت استرس در محیط کار می‌توان تا حد امکان از آن جلوگیری کرد.
عوامل استرس‌زا را پیدا کنید
یک دفتر یادداشت داشته باشید و به مدت یک تا دو هفته موقعیت‌هایی که بیشترین استرس را ایجاد می‌کنند و چگونگی پاسخ به آنها را یادداشت کنید. افکار، احساسات و اطلاعات خود را در مورد محیط، افراد و شرایط درگیر کننده و نحوه واکنش خود را ثبت کنید.
فعالیت‌های بدنی سالم را افزایش دهید
ممکن است اولین و ساده‌ترین راهی که برای مبارزه با استرس به نظرتان می‌رسد، مصرف فست فود یا نوشیدنی‌های الکلی باشد؛ اما باید تمام تلاش خود را بکنید تا زمانی که دچار اضطراب می‌شوید به سراغ انتخاب‌های سالم بروید. ورزش یک کاهش‌دهنده عالی برای استرس است و یوگا می‌تواند یک انتخاب فوق‌العاده باشد. زمانی را به سرگرمی‌ها و فعالیت‌های مورد علاقه خود اختصاص دهید. این می‌تواند خواندن کتاب، رفتن به کنسرت یا وقت‌گذرانی با خانواده باشد. خواب کافی و باکیفیت نیز برای مدیریت استرس مهم است. با محدود کردن مصرف کافئین در اواخر روز و به حداقل رساندن فعالیت‌های تحریک کننده مانند کامپیوتر و صفحات نمایشی، عادت خواب سالم را در خود تقویت کنید.
برای خودتان مرز تعیین کنید
زیاد در دسترس نباشید! در دنیای دیجیتالی امروز، مدیران و همکاران انتظار دارند 24 ساعته در دسترس باشید. برای کار و زندگی خود مرز تعیین کنید. پس از پایان ساعت کاری ایمیل‌ها را چک نکنید یا به تماس‌های کاری پاسخ ندهید. ایجاد مرزهای واضح بین کار و زندگی، استرس ناشی از محیط کار را کاهش می‌دهد.
به خودتان فرصت شارژ مجدد بدهید
افراد برای جلوگیری از تاثیرات منفی استرس مزمن و فرسودگی شغلی، به زمان نیاز دارند تا دوباره سطح انرژی خود را به قبل از استرس برگردانند. این فرآیند مستلزم این است که زمانی را بدون درگیری فکری و جسمی با فعالیت‌های مربوط به کار بگذرانید. ارتباط خود را قطع کنید. اجازه ندهید تعطیلات شما به هدر برود. زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید تا هنگامی که به محل کار خود بازمی‌گردید بهترین عملکرد را داشته باشید. اگر نمی‌توانید مرخصی بگیرید با خاموش کردن تلفن هوشمند خود و تمرکز روی فعالیت‌های غیرکاری برای مدتی استراحت کنید.
یاد بگیرید چگونه استراحت کنید
تکنیک هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق و تمرکز حواس (حالتی که در آن شما به طور فعال تجربیات و افکار فعلی را بدون قضاوت در مورد آنها مشاهده می کنید) می توانند به از بین بردن استرس کمک کنند. با اختصاص دادن چند دقیقه هر روز به یک فعالیت ساده مانند تنفس، پیاده روی یا لذت بردن از یک وعده غذایی شروع کنید. مهارت تمرکز هدفمند بر روی یک فعالیت واحد بدون حواس پرتی را در خود تقویت کنید و خواهید دید که میتوانید آن را در بسیاری از جنبه های مختلف زندگی خود به کار ببرید.
با مدیر خود صحبت کنید
سلامت کارکنان با بهره‌وری در کار مرتبط است. بنابراین رئیس شما برای افزایش بهره‌وری کارکنان انگیزه لازم برای تغییرات را خواهد داشت. یک برنامه موثر برای مدیریت عوامل استرس‌زا ارائه دهید. در مورد وظایف خود و حمایت‌هایی که از جانب همکاران و مدیر خود انتظار دارید، صحبت کنید. مهارت‌های خود را تقویت کنید تا وظایف چالش‌برانگیزتر یا معنادارتری به شما سپرده شود. برای کاهش فشار و استرس، تغییراتی در فضای کاری فیزیکی خود ایجاد کنید.
*** اگر تحت فشار هستید بهتر است برای مدیریت استرس در محیط کار و تغییر رفتار ناسالم با یک روانشناس صحبت کنید.
فواید مدیریت زمان در محیط کار
شکی نیست که یکی از دلایل مهم استرس شغلی، انباشت کارهای مختلف و کمبود وقت ناشی از دیر انجام دادن آنها است. مدیریت خوب زمان به شما کمک می‌کند تا در مدت زمان کوتاه‌تری به نتایج بزرگ دست یابید. در نتیجه تمرکز بهتری روی وظایف شغلی دارید، استرس کمتری را تجربه می‌کنید و زمان بیشتری برای گذراندن با افراد و ایجاد ارتباطات انسانی خواهید داشت.
به طور کل فواید مدیریت زمان شامل موارد زیر می‌باشد:
- استرس را کاهش می‌دهد.
- باعث تعادل در کار و زندگی می‌شود.
- فرد برای انجام فعالیت‌های متفرقه آزادی زمان بیشتری دارد.
- بهره‌وری افزایش پیدا می‌کند.
- تمرکز حواس را بالا می‌برد.
- کارها ساده‌تر انجام می‌شوند.
- سبب افزایش انرژی می‌شود.
- می‌توان زمانی را به تفکر اختصاص داد.
نتیجه گیری
استرس شغلی می‌تواند روی جنبه‌های دیگر زندگی افراد تاثیر منفی داشته باشد. به همین سبب بسیار مهم است که آن را بشناسید و تاثیراتش آگاهی پیدا کنید. راه‌های مدیریت استرس در محیط کار را یاد بگیرید و اجازه ندهید روی زندگی شخصی شما تاثیر بگذارد. اگر مدیر هستید یا سرپرستی بخشی را به عهده دارید حتما ارتباط خود را با کارمندان قوی‌تر کنید و راه‌های کنترل استرس و مدیریت زمان را به کارمندان آموزش دهید. چنانچه افراد در محیط کاری خود حمایت شوند احساس بهتری را تجربه کرده و می‌توانند با استرس‌های خود مقابله کنند.
