مهارت کوچینگ فرایندی است که از چندین تکنیک استفاده می‌کند و هدف از آن هم این است که یک کسب و کار را از نقطه موجود به نقطه یا سطح ایده‌آل برساند. یکی از مواردی که امروزه در فضای بیزینس خیلی در مورد آن حرف زده می‌شود، بحث کوچینگ است. اگر شبکه اینستاگرام را چک کنید و یا به پروفایل‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی دقت داشته باشید، مشاهده می‌کنید که بسیاری از افراد خود را کوچ معرفی می‌کنند. البته برخی از این افراد حتی کارت ویزیت‌هایی هم برای خود تهیه کرده اند که بین مردم پخش می‌کنند. در این مقاله می‌خواهیم بررسی کنیم که کسب و کار یا بیزینس کوچینگ چیست؟
مهارت کوچینگ چیست
بحث‌های زیادی در رابطه با ریشه کلمه کوچینگ مطرح می‌شود. خیلی‌ها ریشه این کلمه را از کلمه ایرانی کوچ کردن دانسته‌اند. ولی اگر بخواهیم منطقی‌تر به بحث نگاه کنیم باید بگوییم که به احتمال زیاد کوچینگ به کلمه انگلیسی کوچ به معنای کالسکه برمیگردد. همانطورکه کالسکه چی وظیفه انتقال افراد از یک نقطه به نقطه دیگر را بر عهده دارد؛ یک کوچ هم باید مراجعه کننده خود را از یک نقطه به یک نقطه بهتر برساند. همانطور که کالسکه چی، مبدا و مقصد را مشخص نمی‌کند و مسافر است که وظیفه تعیین این دو مورد را بر عهده دارند، یک کوچ خوب هم نباید قضاوتی راجع به مبدا و مقصد مراجعه کننده و تصمیمات او داشته باشد، بلکه خود مراجعه کننده تصمیم گیرنده است و کوچ، تنها نقش یک همراه را ایفا می‌کند. امروزه در زبان فارسی هم معنای دقیقی برای کلمه coach تعیین نشده است و از مهارت کوچینگ یا مهارت مربیگری برای معنی کردن آن استفاده می شود. اگر بخواهیم دقیق‌تر به موضوع نگاه کنیم، مهارت مربیگری با مهارت کوچینگ دقیقاً یکسان نیست. بنابراین ما هم در این مقاله از کلمه کوچینگ در مفهوم گسترده‌تر استفاده می‌کنیم.
مهارت کوچینگ چیست؟
مهارت کوچینگ نیاز به داشتن شش مهارت اصلی دارد. در واقع این مهارت‌ها برای یک فردی که قصد دارد تبدیل به یک کوچ شود، پایه‌ای و اجباری است. این شش مهارت را در ادامه آورده‌ایم.
برای اینکه کوچ خوبی باشید تمرکز کنید
اگر کسی بپرسد مهارت کوچینگ چیست؟ می‌توان گفت یک کوچ باید در طول جلسه کوچینگ همیشه تمرکز خود را به بهترین نحو ممکن حفظ کند و اجازه ندهد بحث‌های حاشیه‌ای و روزمره، جلسه کوچینگ را از مسیر واقعی خود منحرف نماید. البته به این نکته هم باید توجه شود که خیلی هم به جزئیات پرداخته نشود.
توانایی پرسشگری بالا یکی دیگر از مهارت‌های کوچینگ است
در واقع اگر از ما بپرسید مهارت کوچینگ چیست؟ ما در جواب می‌گوییم کوچینگ معادل پرسشگری نیز هست. فرایند کوچینگ با مطرح کردن یک سری سوال آغاز می‌شود و در واقع یک کوچ خوب کسی است که بتواند سوالات بهتری را مطرح کند و بپرسد. این سوالات است که باعث می‌شود مراجع کننده ، خود را بازبینی کند. همین بازبینی هم در نهایت باعث تغییر نگرش او می‌شود. به بیان دیگر یک کوچ خوب باید به این مسئله ایمان داشته باشد که مراجعه کننده ، راه حل همه مسئله‌ها را در درون خود دارد و با مطرح شدن یک سری سوال خوب، خود آن فرد می‌تواند جواب مسئله‌ها را تحلیل کرده و در انتها راه حل مشکلات خود را به همین شیوه پیدا کند.
در حین کوچینگ متعصب نباشید و یک طرفه قضاوت نکنید
یک مهارت کوچینگ بسیار اساسی که به عنوان پایه کوچینگ هم به حساب می‌آید، عدم تعصب است. داشتن این مهارت کار سختی نیست. یک کوچ باید انسان دیگری را قضاوت نکند تا بتوان گفت دارای مهارت کوچینگ است.
برای کسب مهارت کوچینگ شنونده خوبی باشید
یکی دیگر از مهارت‌های اساسی کوچینگ این است که کوچ، گوش شنوا داشته باشد. بدیهی است که گوش شنوا داشتن نیازمند تمرکز بالا می‌باشد.
یک کوچ خوب هیچ موقع راهکار ارائه نمی دهد
یک کوچ باید بداند که نباید راه حل آماده یا یک سری توصیه‌ها به افراد ارائه دهد. در واقع یک کوچ خوب باید شرایطی را فراهم کند که خود مراجعه کننده یا کوچی مهارت‌هایی یاد بگیرد که پتانسیل‌های خود را درک کرده و از آن‌ها استفاده کند تا مشکلات خود را برآورده نماید.
مهارت همدلی کردن به جای همدردی کردن در کوچینگ
این بدان معناست که یک کوچ خوب باید خودش را در شرایط دیگران قرار دهد و با همین شیوه بفهمد که فرد مقابل چه احساسی دارد و به چه نحوی فکر می‌کند. در واقع یک کوچ خوب دنیا را از دریچه چشم مراجعه کننده خود می‌بیند.
توانایی برقراری ارتباط مؤثر
یک کوچ خوب باید به خوبی بتواند با مراجعه خود ارتباط برقرار کند.
توانایی تشخیص باورهای بازدارنده
یک کوچ خوب باید تشخیص دهد که مراجعه کننده، چه باورهایی دارد که از پیشرفت آن فرد در کسب و کار جلوگیری می‌کند و این باورها را به آن فرد اعلام کند تا در صدد برطرف کردن آن‌ها برآید.
توانایی بازخورد دادن
یک کوچ خوب باید بتواند با سرعت و دقت بالا، بازخورد مناسبی به صحبت‌ها و رفتارهای مراجعه کننده خود نشان دهد.
آموزش کوچینگ چیست و در دوره کوچینگ چه مواردی آموزش داده می‌شود؟
در دوره کوچینگ بهبود عملکرد، چه در زندگی شخصی و چه در زندگی سازمانی آموزش داده می‌شود. از دیگر مواردی که شما می‌توانید در دوره کوچینگ یاد بگیرید، کسب خودآگاهی می‌باشد. این خود آگاهی هم در زندگی شخصی و هم در زندگی سازمانی کاربرد خواهد داشت. با شرکت در دوره آموزش کوچینگ، نحوه کمک به رشد و پیشرفت افراد دیگر را نیز فرا می‌گیرید. همچنین در دوره کوچینگ، راه اندازی یک شغل جدید آموزش داده می‌شود. با شرکت در دوره‌های کوچینگ، می‌توان حل مسئله و همچنین مهارت کسب نظم فکری و بهبود آن و مهارت تقویت تفکر انتقادی را یاد گرفت. در دوره آموزش کوچینگ، مسئولیت پذیری فرد در قبال تصمیماتی که خودش اتخاذ می‌کند، افزایش پیدا می‌کند. تفکر خلاق و عمل گرایی فرد نیز پس از شرکت در این کلاس‌ها متحول می‌شود. از دیگر مواردی که با شرکت در این دوره ها می‌توانید به دست بیاورید؛ مهارت گوش دادن فعال، مهارت پرسشگری، مهارت قضاوت نکردن و مهارت‌های همدلی می‌باشد. همچنین با شرکت در دوره های کوچینگ، قدرت تصمیم گیری فرد و مهارت رهبری او بیشتر می‌شود.
موسسه منچستر کان سالتینگ، صد کسب و کار مختلف را قبل و بعد از بهره گیری از علم کوچینگ مورد بررسی قرار داده است و نتایج زیر را به دست آورده است:
- مراجعین این دوره‌ها، توانسته‌اند، ۶ برابر هزینه دوره کوچینگ، آورده مالی بدست آورند.
- خدمات کوچینگ، بازدهی کسب و کار‌ها را تا ۵۳ درصد افزایش داده است.
- خدمات کوچینگ، توانسته است کیفیت محصولات را تا ۴۸ درصد ارتقا دهد.
- خدمات کوچینگ، توان و قدرت سازمان را به میزان ۴۸ درصد زیاد کرده است.
- روابط سازمانی افراد یک سازمان که در کلاس کوچینگ شرکت کرده بودند تا ۷۷ درصد بهبود پیدا کرده است.
- رضایت کاری هم در بین افرادی که در کلاس کوچینگ شرکت کرده بودند، تا ۶۱ درصد افزایش پیدا کرده است.
دوره آنلاین کوچینگ
سوالی که برای خیلی از افراد علاقه مند به یادگیری کوچینگ پیش می‌آید، این است که کلاس‌های آنلاین می‌توانند مفیدتر باشند یا کلاس حضوری؟ از آن جایی که شرایط دنیا تحت تاثیر ویروس کرونا قرار گرفته است، آموزش آنلاین می‌تواند گزینه بسیار مناسبی باشد. البته تنها دلیل استقبال بسیاری از علاقه مندان به کلاس‌های آنلاین، همه گیری کرونا نیست، بلکه هزینه‌های بالای رفت و آمد و زمان زیادی که باید برای تردد صرف کنند هم عاملی برای روی آوردن به کلاس‌های آنلاین است.
مزایای شرکت در دوره آنلاین کوچینگ
در ادامه بحث می‌خواهیم ببینیم دوره آنلاین کوچینگ برای چه کسانی سودمند می‌باشد. اگر در پی دسترسی راحت‌تر به کلاس‌های کوچینگ هستید و می‌خواهید سریعتر به هدف خود برسید؛ همچنین اگر وقت کمی برای رفت و آمد تا کلاس‌های حضوری دارید، کلاس آنلاین، گزینه مناسب تری نسبت به کلاس‌های حضوری است. اگر از کلاس آنلاین برای یادگیری کوچینگ استفاده کنید، می‌توانید در منزل خود و با فراغ بال، این مهارت‌ها را از طریق اینترنت یاد بگیرید. کلاس‌های آنلاین برای زنان خانه‌دار و همچنین برای افرادی که در مناطق نسبتاً محروم و دور از دسترس زندگی می‌کنند، گزینه بسیار مناسبی است.
انعطاف پذیری دوره آنلاین کوچینگ نسبت به کلاس‌های حضوری بیشتر است. در کلاس‌های حضوری، زمان برگزاری جلسات کاملاً مشخص و غیر قابل تغییر است و شما به عنوان یک دانش پذیر، می‌بایستی صرفاً در آن زمان‌ها در کلاس شرکت کنید. ولی با استفاده از آموزش آنلاین، شما می‌توانید در هر زمانی و البته در هر مکانی که می‌توانید در کلاس شرکت کنید. با استفاده از کلاس آنلاین، شما نیاز به پوشیدن لباس‌های رسمی نخواهید داشت. قطعاً همین امر به ظاهر ساده هم زمان زیادی را از شما خواهد گرفت. همچنین با استفاده از کلاس‌های آنلاین شما می‌توانید فیلم جلسات را ضبط کنید و چند بار آن‌ها را مشاهده و مرور کنید.
از سوی دیگر، امکان استفاده از بهترین اساتید در کلاس آنلاین وجود دارد. اگر شما از کلاس حضوری برای یاد گرفتن کوچینگ استفاده کنید، مجبور هستید در کلاس‌هایی شرکت کنید که نزدیک به محل زندگی شما می‌باشند و در نتیجه انتخاب چندانی در بین اساتید نخواهید داشت. ولی با شرکت در کلاس‌های آنلاین می‌توانید با استادی کلاس بردارید که شاید صدها کیلومتر فاصله فیزیکی با شما داشته باشد. در واقع حق انتخاب شما برای استاد، در کلاس آنلاین، بسیار بیشتر است و در نتیجه شما می‌توانید سود بیشتری از این کلاس‌ها کسب کنید.
با حضور در کلاس‌های آنلاین در هفت روز هفته و در ۲۴ ساعت روز، امکان بهره گیری از این کلاس‌ها را دارید. اگر در دوره آنلاین کوچینگ شرکت کنید، به تمام اطلاعاتی که نیاز دارید می‌توانید در یک پایگاه داده‌های آنلاین دسترسی داشته باشید.
آیا کوچینگ در بازار ایران کاربرد دارد؟
یاد گرفتن مهارت‌های کوچینگ، در هر کشور و منطقه جغرافیایی و در هر نوع کسب و کاری کاملاً مفید و به درد بخور است. در ایران هم یاد گرفتن این علم، تاثیر بسزایی در بهبود کسب و کار شما خواهد داشت.
کوچینگ در چه جاهایی کاربرد ندارد؟
اگر شما با یک مشکل و مسئله مواجه هستید که هیچگونه تخصصی در آن ندارید، می‌بایستی به متخصصان آن زمینه مراجعه کنید. این متخصصان می‌توانند، مشاور یا مدرس باشند. ولی اگر شما در یک زمینه‌ای تجربه و تخصص کافی را دارید و فقط با مشکلی مواجه شده‌اید که در حل آن دچار چالش شده اید، باید از خدمات کوچینگ استفاده کنید. خدمات کوچینگ کمک می‌کنند کیفیت زندگی و محیط کار، همچنین کیفیت روابط حرفه‌ای و روابط شخصی شما بهتر شود. با دریافت خدمات کوچینگ می‌توانید هم مشکل پیش آمده در کسب و کار خود را حل کنید و هم منبع الهامی برای افراد دیگر باشید.
پس از گذراندن بهترین دوره کوچینگ چه تغییری در کسب و کار شما حاصل می‌شود؟
- پس از گذراندن بهترین دوره کوچینگ، یک مدیر بر روی کارکنان سازمان خود تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت و در نهایت، سازمانی که مدیریتش بر عهده این فرد است، پیشرفت خواهد کرد.
- اگر شما یک مشاور باشید و دوره‌های آموزش کوچینگ را بگذرانید، می‌توانید ارتباط بهتری با مراجعین خود برقرار کنید.
- همچنین می‌توانید در زمینه آموزش کوچینگ فعالیت کنید. البته بعد از کسب تجارب مختلف، شما می توانید مراجعه کننده و هنرجو داشته باشید که از شما در زمینه این مهارت، کمک بگیرند.
آموزش کوچینگ مخصوص چه کسانی است؟
مدیران بیشتر از همه افراد نیازمند گذراندن دوره‌های کوچینگ هستند. در واقع خدمات کوچینگ می‌تواند تغییر به سزایی در نحوه مدیریت یک سازمان یا شرکت یا موسسه، توسط یک مدیر داشته باشد. منظور از مدیر، فقط مدیر عامل نیست بلکه هر فردی که مجموعه‌ای از افراد را در هر جایی مدیریت می‌کند، یک مدیر محسوب می‌شود. به عنوان مثال مربیان تیم‌های ورزشی، نیاز بسیار زیادی به گذراندن دوره‌های آموزش کوچینگ دارند.
در صورتی که در بیزینس و یا در زندگی شخصی شما، مسئله یا مشکلی پیش آمده باشد، چه تصمیمی اتخاذ می‌کنید؟ اولین کاری که هر فردی در این مواقع انجام می‌دهد، این است که فکر می‌کند و یک سری راه حل‌ها را پیدا می‌کند و بهترین راه حل را از بین همه راه حل‌ها انتخاب می‌نماید. انتخاب یک راه حل خوب برای برطرف کردن مشکل پیش آمده در زندگی شخصی و یا در بیزینس کار ساده‌ای برای یک فرد نیست. اولاً ممکن است شما اطلاعات کافی در آن زمینه نداشته باشید. ثانیاً شاید اعتماد به نفس شما برای انتخاب یک روش و راه حل کافی نباشد و استرس زیادی داشته باشید. ثالثاً توان ذهنی شما برای اینکه با مسئله پیش آمده درگیر شوید و راه حل پیدا کنید ممکن است پایین باشد. به همین دلایل معمولاً به سراغ افراد متخصص می‌روید. در این مواقع معمولاً افراد به چند گروه از متخصصین می‌توانند مراجعه کنند. مشاورین، منتورها، مدرسین و کوچ‌ها. در ادامه این بحث قصد داریم تفاوت این چهار گروه از افراد متخصص را با یکدیگر بررسی کنیم.
تفاوت کوچینگ، مشاور، منتور و مدرس
در هنگام مشاوره گرفتن از یک مشاور، ما انتظار داریم که مشاور، راه حل و راهکار مناسب برای مشکل و مسئله ما را بداند و آن را مطرح کند. در بسیاری از مسائل مانند مسائل حقوقی، مسائل قانونی و مسائل مالی، استفاده از مشاور، گزینه بسیار مناسبی است. البته بدیهی است که باید از یک مشاور حرفه ای در این زمینه‌ها استفاده کنیم. مشاور حرفه‌ای کسی است که دانش و تجربه کافی در زمینه مشکل شما را دارد و قادر است یک راه حل دقیق به شما ارائه دهد، ولی در کوچینگ نیازی نیست که کوچ در زمینه مشکل شما تخصص و تجربه خاصی داشته باشد. زیرا آن فرد هیچ راه‌حلی به شما ارائه نخواهد داد و فقط شما را همراهی خواهد کرد تا خود شما مشکل و مسئله را حل کنید. مثلاً اگر شما صاحب یک بیزینس هستید و در این بیزینس با یک مشکلی برخورد کرده اید، مراجعه به مشاور شاید خیلی گزینه مناسبی نباشد، چون این مشاور برای اینکه بتواند راهکار قطعی به شما ارائه دهد نیاز به اطلاعات بسیار زیادی دارد. خود شما از هر مشاوری بهتر می‌توانید این مشکل را برطرف کنید و راه حل ارائه دهید چرا که اشراف کافی راجع به سازمان خود یا بیزینس خود دارید. در این مواقع شما نیاز به یک کوچ با تجربه دارید که شما را همراهی کند تا بتوانید راه حل مناسب را برای برطرف کردن مشکل پیش آمده در کسب و کار خود پیدا کنید و آن را عملی نمایید.
منتورینگ هم، همان رابطه استاد شاگردی است. در منتورینگ یک استاد که در زمینه‌ی مشکل شما تجربه بسیار خوبی دارد، آن تجربیات را به شما انتقال می‌دهد. در واقع در منتورینگ، استاد وظیفه آموزش دادن و وظیفه انگیزه دادن به دانش پذیر را برعهده دارد و در هر مرحله‌ای که دانشپذیر خطایی مرتکب شود، استاد به او متذکر می‌شود. ولی رابطه کوچینگ، یک رابطه استاد شاگردی نیست. در کوچینگ حتماً کوچ نسبت به دانشپذیر خود باتجربه‌تر نمی باشد. در کوچینگ هیچ آموزشی صورت نمی پذیرد و کوچ به شاگرد خود کمک می‌کند تا خودش راه حل را پیدا کند و آن را به کار بگیرد.
در رابطه با تفاوت کوچ با مدرس هم باید گفت، مدرس یک موضوعی را به دانشپذیر خود آموزش می‌دهد. روشی که مدرس برای آموزش دادن به کار می‌گیرد، همان روشی است که قرن‌هاست وجود دارد. یعنی یک روش از بیرون به درون. ولی کوچ آموزش نمی دهد، بلکه یک سری سوالاتی را از مراجعه کننده یا همان مراجع خود می‌پرسد و مراجعه کننده در این جلسات کوچینگ به راه حل درست پی می‌برد. در واقع کوچینگ یک عمل درونی است و باعث تحولی در درون فرد می‌شود. بنابراین یادگیری از طریق کوچینگ بسیار ماندگار تر از یادگیری از طریق آموزش است و می‌توان گفت، یادگیری از طریق کوچینگ را یاد گیری از طریق تجربه نیز نامیده‌اند.
موضوعاتی که در بهترین دوره کوچینگ مطرح می‌شود
در دوره کوچینگ ابتدا مراجعه کننده یا همان کوچ مشکل خود را عنوان می‌نماید و کوچ شروع به پرسیدن سوالاتی از او می‌کند. پس از اینکه مراجعه کننده، پاسخ‌های خود را به این سوالات مطرح کرد، کوچ بدون این که دخالتی و یا قضاوتی داشته باشد، با هوشیاری و آگاهی زیادی که دارد، این پاسخ‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند تا بتوانند درهای جدیدی پیش روی مراجعه کننده خود باز کند. مراجعه کننده باید خودش یک سری راه حل برای برطرف کردن مشکل خود پیدا کند. در انتهای کلاس کوچینگ هم راه حل‌های مطرح شده توسط مراجعه کننده با همراهی کوچ بررسی می‌شوند تا راه حل مناسبی برگزیده شود. در زیر لیستی از مواردی که در بهترین دوره کوچینگ مطرح می‌شوند را بررسی می‌کنیم.
- در این دوره‌ها ابتدا تعریفی از کوچینگ ارائه می‌شود و سپس لزوم فراگیری کوچینگ تشریح می‌گردد.
- شرکت کنندگان در این کلاس‌ها متوجه ضرورت یادگیری مفاهیم کوچینگ می‌شوند.
- همچنین در یک کلاس کوچینگ، به مرور چگونگی انجام کوچینگ آموزش داده می‌شود.
- هرم وابستگی نیروهای یک سازمان در این دوره‌ها تشریح می‌شود.
- مدل‌های مختلف کوچینگ مانند مدل گالو تشریح می‌شود.
- تشریح تجربه سازمان‌ها و شرکت‌های موفق در این دوره‌ها وجود دارد.
- فواید کوچینگ
- نحوه درگیر شدن نیروهای سازمان با کار
- تشریح دلیل بازدهی پایین نیروهای سازمان از دیگر موارد بررسی شده در این دوره‌ها است.
- تشریح نقش مدیر خوب در رابطه با منابع انسانی شرکت یا سازمان.
- تجزیه انواع مدل‌های کوچینگ هم در بهترین دوره کوچینگ مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- در بهترین دوره کوچینگ برای بازدهی بیشتر و آموزش عمیق‌تر به دانش آموختگان، نمونه‌هایی از تمرینات عملی ارائه می‌شود که فرد می‌تواند خود را در شرایط خاصی مجسم کند و در حضور اساتید خود، راه حل‌های خود را ارائه دهد و نحوه پیدا کردن بهترین راه حل را بیاموزد.
- همچنین افرادی که در دوره‌های کوچینگ شرکت می‌کنند، می‌توانند مدل‌ها و سبک‌های موفق و حتی نا موفق ایرانی و بومی شده را نیز در توسعه کسب و کار خود بشناسند.
برای شرکت در دوره‌های کوچینگ چه پیش نیازی لازم است؟
برای شرکت در دوره‌های کوچینگ، نیاز به مدرک تحصیلی در زمینه خاصی نیست و تمام افراد با هر سطح علمی و مدرک تحصیلی می‌توانند در دوره‌های مجازی یا حضوری شرکت کنند و از آموزش‌های تئوری، عملی و کارگاهی آن برخوردار شوند.
هزینه دوره کوچینگ
هزینه دوره کوچینگ آنلاین نسبت به دوره‌های حضوری کمتر است. هرچند برای استفاده از کلاس‌های آنلاین شما نیاز به داشتن اینترنت و کامپیوتر دارید ولی امروزه در کمتر منزلی این دو مورد پیدا نمی شود. هزینه‌های رفت آمد به کلاس حضوری، هزینه بنزین، هزینه کرایه ماشین و غیره را نیز به هزینه‌های شرکت در کلاس‌های حضوری اضافه کنید.