موارد زیادی هستند که می‌توانند در روند تاثیرگذاری مراحل کوچینگ، اثرات زیادی بگذارند که در بین تمامی آنها، ارتباط موثر یکی از مهم‌ترین و اولین عوامل به شمار می‌رود. درواقع اگر ارتباط موثر میان کوچ و مراجع انجام نشود، مراجع نمی‌تواند به خوبی با کوچ، همکاری داشته باشد که در نتیجه باعث عدم موفقیت در مراحل کوچینگ می‌شود.
پس می‌توان ارتباط موثر را جزو اصلی‌ترین عواملی دانست که بر روی کیفیت جلسات کوچینگ، تاثیر مستقیمی دارد. البته ارتباط موثر چیزی است که کوچ باید آن را میان خودش و مراجع، برقرار کند.
در ادامه این مقاله قصد داریم تا ارتباط موثر در مراحل کوچینگ را با هم بررسی کنیم.
معنی ارتباط و بررسی مزایا ارتباط موثر
در مرحله اول بهتر است که معنی کلمه “ارتباط” را با هم بررسی کنیم؛ ارتباط به معنی انتقال یک پیام است که میتواند به صورت کلامی یا غیرکلامی باشد که با هدف تاثیرگذاشتن بر روی افکار طرفین است.
درواقع ارتباط به غیر از بحث کوچینگ، یکی از مواردی است که میتواند به انسان‌ها در پیشبرد کارهایشان کمک کند؛ ارتباط میان شما و افراد مختلف، در اولین تعامل میان شما انجام می‌شود که میتواند تعیین کننده رفتارهای آینده شما باشد.
ارتباط موثر در کوچینگ یک نوع هنر به شمار می‌رود که کوچ باید از مهارت‌های ایجاد ارتباط موثر با مراجع، آگاهی لازم و تخصص کافی را داشته باشد. از فواید ارتباط موثر در زندگی و کوچینگ، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد تاثیر مثبت در زندگی شخصی و حرفهای
- باعث افزایش اعتماد طرفین به همدیگر می‌شود.
- ایجاد روابط بهتر در زندگی فردی و حرفهای
- افزایش بهره وری
- کمک به حل مسائل و مشکلات مختلف
- اگر هر کسی به مهارت ارتباط موثر آگاهی داشته باشد، میتواند منابع انسانی مختلفی در اطراف خودش ایجاد کند.
- ایجاد ارتباط موثر در کوچینگ، باعث می‌شود تا کوچ بتواند راحت‌تر مراجع را با گنجینه درونی خودش رو به رو کند.
ارتباط موثر چیست؟ چه زمانی ارتباط موثر، موفقیت آمیز می‌شود؟
ارتباط موثر در صورتی موفقیت آمیز است که طرفین با همدیگر همکاری داشته باشند؛ یعنی اینطور نیست که اگر فقط کوچ ارتباط موثر داشته باشد، همه چیز به خوبی انجام شود. ارتباط موثر باید در بین کوچ و مراجع صورت پذیرد و فقط در این صورت است که می‌توان گفت که ارتباط موثر به خوبی انجام شده.
ارتباط موثر به مانند یک پیام می‌ماند. یعنی شما ابتدا باید یک پیامی را بفرستید و منتظر دریافت پاسخ از سوی طرف مقابل باشید. درواقع شما به عنوان کوچ، باید حرف یا سوال خودتان را طوری بیان کنید، که مراجع بتواند آن را به خوبی درک کند؛ اگر پیام شما به خوبی ارسال شود، حتما مراجع هم به سوال شما جواب می‌دهد و اینجاست که شما باید با استفاده از علم گوش شنوا، پای صحبت‌های مراجع بنشینید.
بگذارید ارتباط موثر را به یک شکلی دیگر برای شما تعریف کنم؛ زمانی می‌توان گفت که ارتباط موثر به خوبی انجام شده، که درک مراجع از صحبت‌های شما، دقیقا همان چیزی باشد که در ذهن شما وجود دارد.
برای اینکه ارتباط موثر صورت پذیرد، چه کوچ و چه مراجع، باید در یک سطح باشند. یعنی اینکه کوچ بتواند جایگاه و دغدغه‌های مراجع را درک کند. همانطور که گفتیم، زمانی ارتباط موثر انجام می‌شود که درک‌های شما از صحبت‌های همدیگر، به یک شکل باشد. قاعدتا مراجع در زمان جلسات کوچینگ، از دغدغه‌ها و مشکلات زندگی خودش صحبت می‌کند و برای اینکه بتوانید صحبت‌هایش را درک کنید، کلمات کلیدی را از میان حرف‌هایش پیدا کرده و درباره آنها سوال کنید تا بتوانید حس و حالش را به خوبی بفهمید.
درک و احساس هر فردی میتواند با افراد دیگر فرق کند و کوچ هم باید خودش را با همه آنها هماهنگ کند؛ این تفاوت‌ها میتواند به خاطر سطح علمی، تجربه‌های خوب و بد گذشته، دغدغه‌های فعلی، پیشینه اقتصادی و … باشد. برای همین است که ما از ارتباط موثر به عنوان یک علم در کوچینگ اسم می‌بریم.
اگر شما با یک انسان عادی صحبت کنید، قطعا حرفهای شما را از یکسری فیلترها که در ذهن خودشان وجود دارد، عبور می‌دهند تا برای خودشان قابل فهم و درک باشد؛ برای همین است که می‌گویم که کوچ باید از کلمات کلیدی در میان حرفهای مراجع، سوال بپرسد تا حرفهای مراجع را بدون هیچ فیلتری، درک کند.
چه زمانی ارتباط موثر در کوچینگ اتفاق می‌افتد؟
ارتباط موثر نه تنها در کوچینگ، بلکه در همه قسمت‌هایی که نیاز به تعامل با افراد مختلف است، نیاز می‌شود. ارتباط موثر بین شما و افراد مختلف، میتواند باعث ایجاد اعتماد و اعتماد عاطفی سالم شود.
بسیاری فکر می‌کنند که ارتباط موثر، همان تبادل اطلاعات است؛ ولی باید بدانید که ارتباط موثر فراتر از این حرفاست. شما با تبادل اطلاعات می‌توانید احساسات همدیگر را درک کنید؟ قطعا نه!
ارتباط موثر در دو مرحله کلی انجام می‌شود؛ در مرحله اول باید پیام خودتان را به صورت کاملا واضح و شفاف، به طوریکه هیچ ابهامی در سوالات شما وجود نداشته باشد، ارسال کنید؛ حالا همانطور که در بالا هم گفتیم، این پیام میتواند به صورت کلامی و یا غیرکلامی باشد.
در مرحله دوم شما باید منتظر جواب فرد مقابل باشید؛ در این لحظه شما باید طوری به حرفهای طرف مقابلتان گوش کنید که بتوانید به خوبی از دغدغه و احساساتش باخبر شوید. یعنی حتی طرف مقابل هم باید فکر کند که شما به خوبی توانستید صحبت‌هایش را درک کنید؛ حالا برای اینکه این حس در طرف مقابل به وجود بیاید، شما باید از علم گوش شنوا استفاده کنید که در پست‌های قبلی درباره این موضوع صحبت کردیم.
ارتباط موثر، به صورت غریزی نیست!
همانطور که چندین بار هم در بالا اعلام کردیم، ارتباط موثر یک نوع مهارت است. بعضی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که ارتباط موثر به صورت غریزی در همه افراد وجود دارد و سعی نمی‌کنند که برای یادگیری آن، اقدامی داشته باشند.
دقیقا اگر دقت هم کرده باشید، نداشتن ارتباط موثر، یکی از اصلی‌ترین دلایل مشکلات در بین زوجین به شمار می‌رود؛ به این شکل که یکی از آنها یک حرفی را می‌زند و وقتی همسرش نمی‌تواند حرف‌هایش را درک کند، جرقه‌های شروع مشکلات زوجین زده می‌شود!
بررسی سبک های مختلف در برقراری ارتباط
همانطور که گفتیم، ارتباط موثر در افراد مختلف، متفاوت است که میتواند بر اساس سبک‌های مختلف در برقراری ارتباط باشد. شما به عنوان یک کوچ، نیاز است که با تمامی این سبک‌ها آشنا باشید تا بتوانید ارتباط موثر را خوبی انجام دهید.
1. سبک پرخاشگرانه
اولین سبک ارتباط، مربوط به روش‌های پرخاشگرانه می‌شود؛ افرادی که با این روش سعی در برقراری ارتباط دارند، معمولا نمی‌توانند پیام خودشان را با روش‌های محترمانه ارسال کنند. یعنی در اکثر پیام‌های آنها، بی احترامی، زورگویی و آزارهای کلامی و غیرکلامی دیده می‌شود.
این افراد به خاطر خوی خودخواهانه‌ای که دارند، مردم سعی می‌کنند تا از آنها دوری کنند و اگر ارتباطی هم با آنها داشته باشند، بعد از مدتی کمرنگ می‌شود.
2. سبک منفعلانه
در سبک منفعلانه، افراد سعی می‌کنند تا به هر شکلی که شده، همه را از خودشان راضی نگه دارند و درواقع طوری رفتار می‌کنند که اصلا رضایتمندی خودشان، در اولویت نیست و فقط به فکر خشنود کردن بقیه هستند.
این افراد در بلندمدت و به خاطر اینکه رضایتمندی خودشان در اولویت نبود، دچار احساس عدم ارزشمندی می‌شوند. چون همیشه به افراد مختلف، جواب مثبت دادند و این در صورتی است که خودشان شاید از بقیه، جواب منفی هم شنیده باشند.
3. رفتار جراتمندانه
افرادی که دارای رفتارهای جراتمندانه هستند، خودشان را به خوبی می‌شناسند و می‌دانند که باید چطور با افراد مختلف، ارتباط برقرار کنند. این افراد معمولا درباره هر موضوعی که توسط طرف مقابل بیان می‌شود، نظرات خودشان به صورت واضح بیان می‌کنند.
رفتارهای جراتمندانه باعث افزایش اعتماد به نفس، جلب احترام دیگران، حس ارزشمندی و … می‌شود.