روابط بین فردی به چه معنا است؟
روابط بین فردی به همه روابطی گفته می‌شود که بین افراد برقرار می‌شود. این روابط می‌توانند شامل روابط خانوادگی، روابط دوستانه، روابط عاطفی، روابط کاری، روابط آموزشی و سایر روابطی باشند که افراد با هم برقرار می‌کنند.
روابط بین فردی بسیار مهم و حائز اهمیت هستند، چراکه این روابط به شکل غیرمستقیم و بطور مستقیم در زندگی افراد تأثیرگذار هستند. برقراری روابط قوی و سالم با دیگران می‌تواند به شادی و رضایتمندی شخص کمک کند و در عین حال، رابطه نامناسب با دیگران می‌تواند به افزایش استرس و اضطراب شخص منجر شود. به طور کلی، روابط بین فردی مهارت‌های ارتباطی، تفکر کریتیکال، مهارت‌های حل مسئله و تعاملات اجتماعی را تقویت می‌کنند.
مهارت روابط بین فردی
مهارت روابط بین فردی به مجموعه‌ای از مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی گفته می‌شود که برای برقراری روابط موثر با دیگران و حل مشکلات احتمالی در روابط، ارتقاء سطح ارتباطات و بهبود کیفیت زندگی شخصی و اجتماعی شخص مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این مهارت‌ها شامل شناخت و درک نیازهای دیگران، توانایی شنیدن فعال و ارتباط برقرار کردن با دیگران، مهارت‌های ارتباطی و تفکر کریتیکال، توانایی مدیریت احساسات، توانایی حل مسئله، قدرت تفکر مثبت و همچنین مهارت‌های قدرتمندی مانند احترام، اعتماد، صداقت و صبر می‌باشد.
بهترین راه برای تقویت مهارت روابط بین فردی، تمرین و تمرین بیشتر است. ارتباط با دیگران و حل مشکلات در این زمینه می‌تواند به تقویت مهارت‌های روابطی کمک کند و بهبود قابل ملاحظه‌ای در کیفیت زندگی شخصی و اجتماعی شخص ایجاد کند.
سبک های ارتباطی
برای ارتباط با دیگران، افراد از سبک‌های مختلف ارتباطی استفاده می‌کنند که برخی از آنها عبارتند از:
سبک ارتباطی پاسخگویانه (Passive Communication):
- در این سبک، افراد تمایل دارند در ارتباط با دیگران خیلی خود را ابراز نکنند و اغلب به اختلافات پرداخته نمی‌شوند. آنها به طور فعال به مشکلات خود پیش پا افتاده و از دیگران انتظار دارند که مشکلات آنها را حل کنند. این سبک معمولاً موجب بروز مشکلات بین فردی و عدم رضایت افراد می‌شود.
سبک ارتباطی فعال (Aggressive Communication):
- در این سبک، افراد به طور فزاینده با ابراز نظرات خود در برابر دیگران، دشمنانه و متهم کننده رفتار می‌کنند. آنها به سرعت خشم می‌ورزند و برای رسیدن به هدف خود، از اصرار، تهدید و خشونت استفاده می‌کنند. این سبک ارتباطی به طور معمول موجب تنش بین فردی و عدم رضایت می‌شود.
سبک ارتباطی متعادل (Assertive Communication):
- در این سبک، افراد برای بیان نظرات خود، به دیگران احترام می‌گذارند و در عین حال، از دیگران احترام می‌خواهند. آنها به صورت مستقیم و با احترام نظرات خود را بیان می‌کنند و برای حل مسائل، با دیگران به صورت همکارانه همکاری می‌کنند. این سبک به طور معمول موجب ایجاد روابط سالم و موفقیت در برقراری ارتباطات اجتماعی و کاری می‌شود.
سبک ارتباطی منفعت‌گرا (Manipulative Communication):
- در این سبک ارتباطی منفعت‌گرا، افرادی را توصیف می‌کند که به طور مداوم تلاش می‌کنند تا با استفاده از ارتباطاتشان، اهداف و منافع شخصی خود را تأمین کنند. آنها ممکن است به شکلی خفیف و غیرقابل تشخیص، به دیگران فشار وارد کنند و آنها را به انجام اعمالی که در نهایت به منفعت شخصی آنها منجر می‌شود، وادار کنند. این سبک ارتباطی معمولاً برای اهداف کوتاه‌مدت کاربرد دارد و می‌تواند منجر به بروز مشکلات بین فردی و کاهش سطح اعتماد و همکاری شود.
سبک ارتباطی سازنده (Constructive Communication):
- در این سبک، افراد به صورت مستقیم و با احترام نظرات خود را بیان می‌کنند و به دیگران فرصت می‌دهند که نظرات و احساسات خود را بیان کنند. آنها تلاش می‌کنند تا با دیگران در یک محیط باز و دوستانه ارتباط برقرار کنند و به صورت همکارانه مشکلات را حل کنند. این سبک ارتباطی معمولاً منجر به ایجاد روابط مثبت و موفقیت در کسب و کارها و روابط شخصی می‌شود.
به طور کلی، استفاده از سبک ارتباطی مناسب و سازنده، می‌تواند به حل مشکلات بین فردی و افزایش سطح همکاری و همبستگی بین افراد کمک کند. بنابراین، توجه به سبک ارتباطی خود و تلاش برای بهبود آن، می‌تواند در بهبود روابط شخصی و کاری موثر باشد.
تعارضات در روابط بین فردی
تعارضات در روابط بین فردی می‌توانند از مسائل کوچک تا مسائل بزرگی باشند و ممکن است در هر زمانی و در هر محیطی رخ دهند. این تعارضات معمولاً از تفاوت‌های شخصیتی، ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارها نشأت می‌گیرند. برخی از مهمترین تعارضات در روابط بین فردی عبارتند از:
- تعارضات نظریه موجودیت: این تعارضات به دلیل تفاوت در انتظارات و نظریات افراد در مورد خود، دیگران و محیط زیست رخ می‌دهند. برای مثال، فردی که انتظار دارد دوستش در همه زمینه‌ها با او موافقت کند، ممکن است با یک دوست که انتظار دارد همیشه اصرار کند تا نظراتش پذیرفته شود، تعارض داشته باشد.
- تعارضات هدف: این تعارضات به دلیل تفاوت در اهداف و انتظارات افراد در مورد یکدیگر رخ می‌دهند. برای مثال، همکاری‌هایی که برای دستیابی به هدف مشترک انجام می‌شود، ممکن است در مسیر خود با تعارضات روبرو شوند که می‌تواند باعث افت کیفیت و میزان انجام کار شود.
- تعارضات منابع: این تعارضات به دلیل تقاضای متقابل برای منابع مانند زمان، پول و توجه رخ می‌دهند. برای مثال، ممکن است دوستانی که هر دو می‌خواهند برای دیدار با یکدیگر زمانی را مشخص کنند، در تعارض با یکدیگر قرار بگیرند زیرا هر کدام انتظار دارند به موقع و بهترین شکل ممکن با یکدیگر وقت بگذرانند.
- تعارضات نقش: این تعارضاتاین تعارضات به دلیل تفاوت در نحوه انتظارات و مسئولیت‌هایی که در نقش‌های مختلفی که در جامعه و سازمانها داریم، رخ می‌دهد. برای مثال، ممکن است یک شخص که در یک شرکت کار می‌کند، با یک شخص دیگر که در بخش دیگری از شرکت کار می‌کند و از او مسئولیتی بر عهده دارد، تعارض داشته باشد.
- تعارضات شخصی: این تعارضات به دلیل تفاوت در شخصیت، نگرش و ارزش‌های افراد رخ می‌دهد. برای مثال، ممکن است دو دوست به دلیل تفاوت در سلیقه و ارزش‌هایشان در مورد موضوعات مختلفی مانند سیاست، دین و فرهنگ، تعارض داشته باشند.
تعارضات در روابط بین فردی می‌توانند باعث افزایش تنش‌ها، کاهش اعتماد و ارتباطات نامطلوب شوند. اما در عین حال، این تعارضات نیز می‌توانند به عنوان یک فرصت برای یادگیری و بهبود روابط بین فردی در نظر گرفته شوند. برای مثال، با بحث و بررسی موضوعات مختلف و یافتن راه‌حل‌های مناسب برای مسائل مطرح شده، می‌توان روابط را بهبود بخشید. همچنین در برخی موارد، این تعارضات می‌توانند باعث پویایی و تحول در روابط بین فردی شوند.
قوانین یک رابطه بین فردی سالم چیست
قوانین یک رابطه بین فردی سالم شامل موارد زیر می‌شود:
- احترام به همدیگر: هر دو فرد باید به یکدیگر با احترام برخورد کنند و تلاش کنند تا احساس ارزشمندی و اهمیتی که به همدیگر دارند را به صراحت نشان دهند.
- شفافیت: هر دو فرد باید برای رسیدن به روابطی سالم و پایدار، از صراحت و شفافیت در اظهار نظر، بیان خواسته‌ها و نیازهایشان استفاده کنند.
- تعهد: هر دو فرد باید به رابطه‌شان تعهد کنند و سعی کنند تا به تعهدات خود نسبت به همدیگر پایبند باشند.
- قابلیت اعتماد: هر دو فرد باید سعی کنند که در طول رابطه خود، به یکدیگر اعتماد کنند و به احساس امنیت در رابطه بینشان اهمیت بدهند.
- توجه به نیازهای همدیگر: هر دو فرد باید به نیازها و خواسته‌های همدیگر توجه کنند و سعی کنند تا از نظر فردی و احساسی نیازهای همدیگر را برآورده کنند.
- قابلیت فراموشی: در رابطه بین دو فرد، اتفاقاتی ممکن است رخ دهد که منجر به تعارضاتی شوند. بهتر است هر دو فرد، قابلیت فراموشی و بخشش را در خود داشته باشند تا بتوانند بهترین تصمیم‌هایی را برای رابطه خود بگیرند.
- تنوع: در رابطه بین دو فرد، تنوع و تفاوتها امری ضروری است. هر دو فرد باید سعی کنند که به تنوعهای رابطه خود احترام بگذارند و از آن به عنوان یک فرصت برای یادگیری و توسعه استفاده کند.
- صبر و تحمل: در رابطه بین دو فرد، ممکن است در برخی موارد به تعارضات برسند. در این مواقع، صبر و تحمل بسیار مهم است و هر دو فرد باید سعی کنند که با توجه به شرایط، صرف نظر از دیدگاه و نظرات شخصی خود، بهترین تصمیم را برای رابطه‌شان بگیرند.
- ارتباطات موثر: هر دو فرد باید تلاش کنند که به یکدیگر با روشی موثر و صحیح ارتباط برقرار کنند. در این راه می‌توانند از مهارت‌های ارتباطی مانند گوش دادن با تمرکز، استفاده از زبان بدن، ارائه بازخورد سازنده و… استفاده کنند.
- محافظت از حریم شخصی: هر دو فرد باید به حریم شخصی همدیگر احترام بگذارند و سعی کنند تا در زمینه اطلاعات شخصی همدیگر، که به دلیل نوع رابطه می‌تواند به دست آنها برسد، حساسیت و محتاطی را رعایت کنند.
در کل، رعایت قوانین یک رابطه بین فردی سالم، نقش بسیار مهمی در بهبود و توسعه روابط دارد و باعث می‌شود که رابطه میان دو فرد بهبود یابد و به سمت پایداری و رشد بیشتر حرکت کند.
10 نکته برای بهبود مهارت بین فردی
در زندگی شخصی و حرفه‌ای هر فرد، مهارت‌های بین فردی بسیار مهم هستند. این مهارت‌ها، به فرد کمک می‌کنند تا در ارتباط با دیگران بهتر عمل کند و روابط بهتری با اطرافیانش داشته باشد. در ادامه، به 10 نکته برای بهبود مهارت بین فردی اشاره می‌کنیم:
- گوش دادن با تمرکز: یکی از مهمترین مهارت‌های بین فردی، گوش دادن با تمرکز است. در این راستا، باید تلاش کرد که در ارتباط با دیگران، به آنها با تمرکز گوش دهیم و به آنها فرصت دهیم تا نظرات و دیدگاه‌هایشان را بیان کنند.
- صحبت کردن با واضحیت: در مکالمات بین فردی، باید با واضحیت و صراحت صحبت کنیم و نظرات و احساسات خود را به صورت شفاف و واضح بیان کنیم.
- استفاده از زبان بدن: زبان بدن یکی از مهمترین و جالبترین ابزارهای بین فردی است. باید تلاش کرد که با استفاده از حرکات و اشارات زبان بدن، احساسات خود را بهتر بیان کنیم.
- ارائه بازخورد سازنده: در روابط بین فردی، ارائه بازخورد سازنده بسیار مهم است. بازخورد سازنده، به شخص کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کند و در نتیجه، در بهبود عملکرد و عملکرد خود پیشرفت کند.
- احترام به نظر دیگران: احترام به نظر دیگران یکی از مهمترین اصول روابط بین فردی است. باید تلاش کرد که به نظرات و دیدگاه‌های دیگران احترام بگذاریم.
- مدیریت احساسات: مدیریت احساسات، یعنی توانایی درک و مدیریت احساسات خود و دیگران است. در روابط بین فردی، باید توانایی مدیریت احساسات خود و دیگران را داشته باشیم و به محض اینکه احساسات دیگران را درک کردیم، به آنها با احترام و توجه واکنش نشان دهیم.
- قدردانی از دیگران: باید در روابط بین فردی، قدردانی از دیگران و تلاش‌هایشان را نشان دهیم. این کار به فرد دیگر اعتماد به نفس می‌دهد و روابط را بهبود می‌بخشد.
- برخورداری از خودآگاهی: خودآگاهی یعنی شناخت و درک صحیح از خود و نقاط قوت و ضعف خود. برای داشتن روابط بین فردی سالم و موثر، باید به خودآگاهی خود توجه کرد و سعی کرد به نقاط ضعف خود پی ببریم و در آنها پیشرفت کنیم.
- تلاش برای حل مسائل: در روابط بین فردی، ممکن است مسائل و تعارضات پیش آید. برای داشتن روابط سالم، باید سعی کنیم که در مواجهه با مسائل، با صحبت کردن و ارائه راه‌حل‌های ممکن، مسئله را حل کنیم.
- نگهداری از روابط: در پایان، برای داشتن روابط بین فردی سالم، باید در پیش‌برد روابط تلاش کرده و آنها را نگه داریم. این کار ممکن است به نظر سخت برسد، اما با حفظ ارتباط با دیگران و تلاش برای نگهداری آن، می‌توان روابط موثر و پایداری را ایجاد کرد.
با چه کسانی در ارتباط باشیم؟
در ارتباط بودن با افراد مختلف، می‌توانیم از تجربه‌های آنها در زندگی و شغل خود بهره بگیریم و با توجه به نوع روابط، ارتباط با افراد زیر را برقرار کنیم:
- خانواده: روابط خانوادگی، رابطه ایست که باید بسیار ارزشمند و موثر باشد. با نزدیکان خود یعنی پدر، مادر، برادر و خواهر و همسر خود ارتباطات خوبی برقرار کنید و به همراهشان وقت بگذارید. این روابط می‌توانند به شما احساس امنیت و رضایت بیشتری بدهند.
- دوستان: با دوستان خود، ارتباطات صمیمانه و صادقانه داشته باشید و به آنها اعتماد کنید. با دوستان خود می‌توانید تجربیات و دغدغه‌های خود را به اشتراک بگذارید و از حمایت و کمک آنها بهره ببرید.
- همکاران: در محیط کار، با همکاران خود به خوبی برخورد کنید و در تلاش برای بهبود روابط کاری با آنها باشید. این روابط می‌تواند باعث بالا رفتن میزان همکاری و تولید در محیط کار شما شود.
- همسایگان: با همسایگان خود رابطه خوبی داشته باشید و از فرصت‌هایی که برای گذراندن زمان با آنها دارید بهره بگیرید. رابطه خوب با همسایگان می‌تواند به شما احساس انسجام و تعلق به جامعه خود را القا کند.
- افراد مربوط به حوزه کاری یا تحصیلی: با افرادی که در حوزه کاری یا تحصیلی شما فعالیت می‌کنند، رابطه داشته باشید و به دنبال به اشتراک گذاشتن تجربیات و دغدغه های خود باشید.